Samenwerken

Het lijkt vaak alsof we een beetje zijn vergeten hoe dat moet - samenwerken. Veel van ons zijn de afgelopen jaren heel erg bezig geweest om het goed te vinden met zichzelf. Zo moesten we (opnieuw) leren van onszelf te gaan houden. Want hoe kun je immers van iemand anders houden als je het niet eens goed met jezelf kunt vinden... Tegelijkertijd lijken we wel eens te zijn vergeten dat het samen doen, het samen werken, een enorme verrijking betekent. Als we dat op een manier doen waarbij iedereen niet alleen in zijn of haar waarde wordt gelaten maar juist uitgedaagd wordt boven het bekende zichzelf uit te stijgen.
> Tussen 1960 en 2008 is het gebruik van de woorden "ik" en "mij" met 42 procent toegenomen; het gebruik van de woorden "wij" en "ons" is in diezelfde tijd met 10 procent afgenomen.

Eerst maar even een:

Verhaaltje

Een man in een heteluchtballon is verdwaald. Hij ziet ver beneden zich op de weg een vrouw lopen en besluit een eind te dalen. Als hij een stuk lager in de lucht hangt, roept hij naar haar: ‘Mevrouw! Ik heb vrienden van me beloofd hen op te pikken, maar ik heb geen idee waar ik nu ben.’
De vrouw roept terug: ‘U zit in een luchtballon op ongeveer tien meter boven de grond. U bevindt zich tussen de 51 en 52 graden noorderbreedte en 5 en 6 graden westerlengte’.
‘U bent vast informaticus,’ zegt de man.
‘Inderdaad, hoe weet u dat?’ antwoordt de vrouw verbaasd.
‘Wel,’ zegt de man, ‘u heeft mij een perfecte technische uitleg gegeven, maar ik weet niet goed wat ik met die informatie moet doen en heb nog steeds geen idee waar ik me bevind. U hebt me niet geholpen en me bovendien nog eens kostbare tijd doen verliezen.’
‘En u bent manager, neem ik aan?’ zegt de vrouw.
‘Klopt, hoe wéét u dat?’ antwoordt de man.
‘Wel, u weet totaal niet waar u bent en nog minder waar u naar toe moet. Een grote massa lucht heeft u gebracht waar u nu bent. U heeft een belofte aan anderen gedaan waarvan u geen idee hebt hoe u die moet nakomen en nu verwacht u dat mensen die onder u staan dit probleem voor u oplossen. U bevindt zich nog in dezelfde situatie als vijf minuten geleden, alleen is dat nu ineens mijn fout.’

Dit is uiteraard een extreem voorbeeld. Toch zullen zich gemakkelijk overeenkomsten met bestaande situaties opdringen.
Er zijn hier volop mogelijkheden: de een heeft kennis en de ander middelen, maar het blijkt moeilijk te zijn zich in elkaar te verplaatsen, de vraag achter de vraag te horen en tot samenwerking te komen.
Wat ook nog eens in de weg zit is dat in dit geval de een zich boven de ander stelt.

Wat is nodig?

Eerst luisteren

Alleen goed luisteren naar de letterlijke inhoud van wat iemand zegt is niet genoeg! De toon waarmee wordt gesproken, de houding, wordt gebruikt om te vertellen hoe het gezegde geïnterpreteerd kan of moet worden. Non-verbale communicatie speelt een rol en komt meestal onbewust mee. Met lichaamssignalen wordt vaak eerlijker gesproken dan met de woorden. Lees je tussen de regels door?
Het helpt mij om het gesprokene of de vraag in m'n eigen woorden te herhalen, om te checken of ik de betekenis of het motief helemaal begrepen heb.
Dat kan ik dan weer meenemen in de reactie of het antwoord. Het is zinvol om in te gaan op het doel van de vraag. Met andere woorden, dat ik me helemaal verplaats in de vraagsteller, even doorvraag.
Ik merk dat dit nog voortdurend om oefening vraagt, het is immers veel gemakkelijker om tegenwerpingen te formuleren dan om me helemaal in de ander te verplaatsen.

Ontvangen

Aan de andere kant zal de spreker of vraagsteller zo open mogelijk moeten zijn over de motieven achter de vraag. Dat levert vaak vanzelf meer begrip en een tegemoetkomende houding. Geen informatie achterhouden omdat hij vindt dat de ander er niets mee te maken heeft. En daarvoor is weer vertrouwen nodig.

Gelijkwaardig

Het blijkt maar al te vaak dat de informatiestroom stagneert, dat informatie wordt achtergehouden als de een zich boven de ander stelt, het beter denkt te weten en niet kan of wil luisteren. Pas als er echte belangstelling is voor elkaar, voor elkaars motieven en mogelijkheden, kan er optimale samenwerking tot stand komen die meer is dan de optelsom van de twee delen.
Dit is in feite precies zoals de ongerepte natuur werkt en zoals men in permacultuur nastreeft: optimale samenwerking tussen alle verschillende systemen en organismen. Dat is te ook weer te vertalen naar de samenwerking tussen mensen, dan spreekt men over Sociale Permacultuur.

In het nieuwe magazine Zowell worden deze verhalen verteld. Hoe je vanuit gelijkwaardigheid en met frisse samenwerkingsvormen en besluitvorming meer verbinding bereikt. En kunt realiseren wat je graag wilt: een vriendelijke, mooiere en duurzame wereld!